Cynthia Obi

‘Newidiodd Shwmae bopeth’ – Dod o hyd i gysylltiad drwy’r Gymraeg mewn Gofal

Pan ddechreuodd Cynthia Obi ei phrentisiaeth Iechyd a Gofal Cymdeithasol, roedd y Gymraeg o’i chwmpas yn Abertawe—ar arwyddion, yn y cyfryngau, yn y gymuned—ond doedd o ddim yn iaith yr oedd hi’n ei siarad. Newidiodd hynny pan aeth i’r maes gofal fel prentis gydag Itec a darganfod sut y gallai iaith effeithio’n ddwfn ar gefnogaeth sy’n canolbwyntio ar y person.

Roedd llawer o ddefnyddwyr gwasanaeth, yn enwedig oedolion hŷn a’r rhai â dementia, yn teimlo fwyaf cyfforddus yn siarad Cymraeg. Sylweddolodd Cynthia y gallai iaith fod yn allweddol i ddatgloi ymddiriedaeth, yn enwedig mewn adegau bregus. Dechreuodd ddysgu a defnyddio brawddegayu Cymraeg syml— ‘Shwmae, Sut wyt ti heddiw?, Diolch yn fawr’ — a sylwi ar ymatebion uniongyrchol, diffuant gan y bobl yr oedd hi’n eu cefnogi.

“Tynnodd dechrau’r brentisiaeth sylw at bwysigrwydd y Gymraeg wrth hyrwyddo gofal cynhwysol, sy’n canolbwyntio ar y person,” eglurai Cynthia. “Mae hyd yn oed cyfarchion syml yn gwneud i bobl deimlo eu bod yn cael eu gweld a’u parchu.”

Mae Cynthia yn cofio moment arwyddocaol yn benodol. Mewn cartref gofal preswyl, cyfarchodd Cynthia ddyn henoed yn y Gymraeg. Gan ei fod wedi bod yn encilio o’r blaen, fe daniodd ei phleser wrth y geiriau a dechrau rhannu straeon am ei ieuenctid, rygbi, ac emynau. Dywedodd gofalwr uwch wrthi, “Dyna’r mwyaf y mae wedi’i ddweud drwy’r wythnos.”

Trawsnewidiodd y foment hon sut welodd Cynthia ei rôl – nid yn unig fel gofalwr, ond fel pont rhwng diwylliant, iaith, a lles emosiynol.

Dywedodd Cynthia “Mae fy nhaith gyda’r iaith Gymraeg wedi’i llunio’n ddwfn gan empathi a chefnogaeth tiwtoriaid, aseswyr a staff Itec.” Mae Itec wedi creu diwylliant lle mae dwyieithrwydd yn cael ei groesawu ac mae prentisiaid fel Cynthia yn cael ei rymuso i ddefnyddio’r Gymraeg yn naturiol yn ymarferol, gyda chydweithwyr a chleifion, gan eu helpu i fagu hyder heb ofn.

Gan edrych ymlaen, mae Cynthia yn anelu at barhau i ddyfnhau ei dealltwriaeth o’r iaith a’r cymdeithas Cymraeg, creu adnoddau newydd mwy hygyrch ac eiriol dros ofal dwyieithog sy’n anrhydeddu ymddiriedaeth ac urddas.

Mae taith Cynthia yn dangos y gall hyd yn oed ychydig o eiriau yn y Gymraeg drawsnewid gofal a phrofiad y prentis. Iddi hi, ac i eraill fel hi, nid yw iaith yn rhwystr—mae’n offeryn pwerus ar gyfer cysylltu.